วิธีใช้ PBW และ Star San Sanitizer

สนใจสินค้า Five Star – Star San No-rinse Sanitizer

Cleaner และ Sanitizer ยอดนิยมจากบริษัท Five Star สหรัฐอเมริกา

สำหรับ Homebrewer ที่อยู่ในวงการมานาน คงรู้จัก PBW (Powdered Brewery Wash) และ Star San Sanitizer กันดีอยู่แล้ว แต่สำหรับมือใหม่บางท่านทีเพิ่งเข้าสู่วงการ อาจจะมีข้อสงสัยถึงวิธีการใช้งานเจ้าสารเคมียอดนิยมสองตัวนี้ เรามาทำความรู้จักสารเคมีสองตัวนี้ให้มากขึ้นกันครับ

ในขั้นตอนการทำเบียร์นั้น การล้างทำความสะอาดอุปกรณ์ถือเป็นหนึ่งในขั้นตอนที่สำคัญที่สุด ไม่ว่าเราจะมีสูตรที่ดีขนาดไหน ถ้าอุปกรณ์ของเราไม่สะอาด เบียร์ที่เสร็จแล้วก็อาจจะมีกลิ่นและรสที่ผิดปกติจากการปนเปื้อนจากผลผลิตของการเติบโตของเชื้ออื่นระหว่างกระบวนการหมัก

ขั้นตอนการทำความสะอาดที่สำคัญมีอยู่ 2 ขั้นตอน คือ

1.การทำความสะอาดพื้นผิวของอุปกรณ์จากคราบที่ติดแน่น ขั้นตอนนี้เองที่เจ้า PBW Cleaner ถูกออกแบบมาเพื่อช่วยเราขจัดคราบต่างๆ ที่ติดอยู่บนพื้นผิวและตามซอกหลืบที่เข้าถึงยาก เพียงผสมผง PBW Cleaner ให้ถูกสัดส่วนและแช่อุปกรณ์ที่มีคราบทิ้งไว้ หรือใช้ปั๊ม ปั๊มส่วนผสมผ่านระบบ คราบต่างๆ ก็จะหลุดออกอย่างง่ายดาย

2.หลังจากเรามั่นใจว่าพื้นผิวของอุปกรณ์ของเราสะอาด ปราศจากคราบต่างๆ แล้ว ก็จะถึงขั้นตอน Sanitize พื้นผิวอุปกรณ์ หรือจะเรียกว่า “การทำให้พื้นผิวอุปกรณ์ปราศจากเชื้อ” ซึ่งขั้นตอนนี้เองที่ Star San ถูกออกแบบมาเพื่อให้ Homebrewer อย่างเรา Sanitize พื้นผิวอุปกรณ์ได้อย่างง่ายดาย แนวคิดพื้นฐานก็คือ เมื่อเราผสมน้ำยา Star San อย่างถูกสัดส่วน สารละลายจะมีสภาพเป็นกรดอ่อนๆ ที่จะไปเคลือบผิวอุปกรณ์เอาไว้ และสภาพกรดอ่อนๆ นี้เอง ทำให้เชื้อต่างๆ ในอากาศที่มาเกาะบนผิวอุปกรณ์ของเราไม่สามารถเจริญเติบโตได้

ที่นี้เรามาดูการใช้งานและสัดส่วนการผสมที่เหมาะสมของสารเคมีทั้ง 2 ตัวนี้กัน

PBW Cleaner นั้นสามารถใช้ได้กับผิวโลหะ ยาง ซิลิโคน พลาสติก วิธีการใช้คือผสมน้ำตามสัดส่วน และแช่ทิ้งไว้ 4 ชั่วโมงขึ้นไป หรือจะแช่ทิ้งไว้ 1 คืนก็ได้ ไม่จำเป็นต้องขัดพื้นผิว ถ้าใช้สำหรับล้างระบบเบียร์ ปั๊มวนสารละลายอย่างน้อย 30 นาที หลังจากนั้นล้างออกด้วยน้ำเปล่าให้สะอาด ถ้าผสมด้วยน้ำอุ่นอุณหภูมิ 60 – 80 องศาเซลเซียส จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการขจัดคราบให้เร็วขึ้น

สำหรับขจัดคราบติดแน่นตามผิวหม้อ แนะนำให้ผสมสัดส่วนประมาณ 8-15 กรัม ต่อน้ำ 1 ลิตร (1-2oz ต่อน้ำ 1 แกลลอน)

สำหรับคราบไม่หนักมาก เช่นผิวถังหมัก, Keg หรืออุปกรณ์อื่นๆ ใช้ผสมสัดส่วนประมาณ 6 กรัมต่อน้ำ 1 ลิตร (3/4oz ต่อน้ำ 1 แกลลอน)

*ทั้งนี้เราสามารถเพิ่มสัดส่วนผสม PBW ขึ้นไปอีก หากคราบติดแน่นมาก ข้อมูลข้างต้นเป็นสัดส่วนที่แนะนำจากบริษัทผู้ผลิต

ตัวอย่างอุปกรณ์นิยมใช้ PBW ขจัดคราบ:

หม้อต้ม
ถังหมัก และ Carboy
ถัง Keg
ระบบเสิร์ฟเบียร์
ถังสำหรับ Mashing (Mash tun)
Wort Chiller, Heat Exchanger

*อย่าลืมว่า PBW Cleaner นั้น ต้องล้างออกจากผิวอุปกรณ์ทุกครั้ง เนื่องจากสารละลายรับประทานไม่ได้

สำหรับ Star San นั้น สัดส่วนการผสมคือประมาณ 1.6ml ต่อน้ำ 1 ลิตร (1oz ต่อน้ำ 5 แกลลอน)

หลังจากขจัดคราบต่างๆ บนผิวอุปกรณ์หมดแล้ว ก็นำมาแช่สารละลายที่ผสมจาก Star San เป็นเวลา 1-2 นาที (หรือจะใส่ที่ฉีดสเปรย์ลงบนผิวอุปกรณ์ก็ได้เช่นกัน เพื่อความง่าย) จากนั้นก็นำอุปกรณ์ไปใช้งานได้ โดยไม่ต้องล้างออกเนื่องจากสารละลาย Star San ที่ผสมถูกสัดส่วนนั้น ไม่เป็นอันตราย เพราะผลิตจาก Phosphoric Acid เกรดอาหาร ซึ่งกรด Phosphoric นี้ก็ใช้กันอย่างแพร่หลายในการปรับค่า pH ในกระบวนการทำเบียร์กันอยู่แล้ว

ทีนี้หลายคนอาจสงสัยว่า แล้วอุปกรณ์ใดบ้างที่จำเป็นต้อง Sanitize ก่อนนำไปใช้?

คำตอบอย่างง่ายก็คือ อุปกรณ์ทุกอย่างที่จะสัมผัสกับน้ำ wort หลังจากลดอุณหภูมิเพื่อเตรียมลงถังหมักแล้ว รวมถึงสัมผัสกับน้ำเบียร์หลังการหมัก ทั้งนี้จุดที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อมากที่สุดคือหลังจากลดอุณหภูมิ wort แล้ว เนื่องจากน้ำ wort ยังไม่มีส่วนผสมของ Alcohol จากการหมัก (Alcohol ช่วยในเบียร์ช่วยป้องกันไม่ให้เชื้ออื่นเจริญได้ง่าย ยิ่ง % สูงก็ยิ่งป้องกันได้ดี) และต้องไปผ่านกระบวนการหมักซึ่งเป็นสภาพแวดล้อมที่ทำให้เชื้ออื่นๆ นอกจากยีสที่เราใส่ลงไปเจริญได้ดีเช่นกัน

ตัวอย่างอุปกรณ์ที่ต้อง Sanitize อาทิ:

ถังหมัก
อุปกรณ์สำหรับเติม O2 ใน wort (ถ้าใช้)
Auto-siphon สำหรับถ่ายเบียร์ออกจากถังหมักหลังหมักเสร็จ
ขวด, ฝาขวด
Keg และอุปกรณ์ประกอบทุกอย่าง
Bottle filler และสายยาง (หรือที่เรียกกันว่า ปากกาบรรจุขวด)
ถังสำหรับบรรจุขวด
ก๊อกสำหรับบรรจุขวด

*ข้อควรระวังคือ เนื่องจากสารละลาย Star San นั้นมีฤทธิ์เป็นกรดอ่อนๆ การสัมผัสผิวอุปกรณ์ที่เป็นโลหะนานๆ จะทำให้โลหะกร่อนได้ และถ้าโดนผิวหนังคนเราเป็นเวลานานเกินไป ก็อาจจะมีอาการคัน แพ้จากกรดที่กัดผิว

*สรุปข้อควรระวังที่สำคัญ

PBW Cleaner ต้องล้างออกทุกครั้งหลังการใช้ เนื่องจากรับประทานไม่ได้

Star San ไม่ต้องล้างออก เพราะออกแบบมาสำหรับเคลือบผิว ป้องกันการเจริญของเชื้ออื่น *ทั้งนี้ไม่แนะนำให้แช่โลหะเป็นเวลานาน ความเป็นกรดจะทำให้โลหะกร่อนได้

ข้อมูลเพิ่มเติม Five Star Chemicals